Ұлттық экономика министрлігі 2024 жылдың қорытындысы бойынша Қазақстан экономикасының 5% өскенін жариялады. Бұл көрсеткіш халықаралық қаржы ұйымдарының болжамдарын ақтап, еліміздің тұрақты экономикалық дамуын куәландырады.
Министрліктің ресми мәліметтеріне сәйкес, мұнай-газ секторын есепке алмағанда, экономика өсімі одан да жоғары — 6.2% болды. Бұл басқа салалардың серпінді дамуын көрсетеді.
Өсімнің негізгі қозғаушы күштері
Экономикалық өсімнің басты факторларына өңдеу өнеркәсібінің, құрылыс секторының және қызмет көрсету саласының дамуы жатады. Сондай-ақ ауыл шаруашылығы және көлік-логистика саласы да оң серпін көрсетті.
Өңдеу өнеркәсібі
Өңдеу өнеркәсібі 2024 жылы 7.8% өсті. Бұл көрсеткіш соңғы жылдардағы ең жоғары деңгей болып табылады. Өсімге металлургия, машина жасау және тамақ өнеркәсібі үлкен үлес қосты.
Атап айтқанда, Қарағандыдағы АрселорМиттал Теміртау кен байыту комбинаты өндірісті 12% ұлғайтты. Түркістан облысында іске қосылған жаңа автомобиль құрастыру зауыты да жалпы көрсеткішке оң әсер етті.
Құрылыс секторы
Құрылыс саласы 9.2% өсті. Бұл ең жоғары өсім көрсетілген салалардың бірі. "Баспана" бағдарламасының жалғасуы және коммерциялық құрылыстың белсенділенуі осы нәтижеге әкелді.
2024 жылы тұрғын үй құрылысына 2.5 триллион теңге бағытталды, бұл 2023 жылмен салыстырғанда 18% көп. Астана мен Алматыда ірі тұрғын үй кешендері іске қосылды.
Қызмет көрсету саласы
Қызмет көрсету саласының өсімі 5.8% құрады. Бұл секторда көлік қызметтері, сауда және туризм жетекші рөл атқарды.
Туризм индустриясы
2024 жыл Қазақстан туризмі үшін табысты болды. Шетелдік туристер саны 30% артып, 2.8 миллионға жетті. Туризм индустриясының ЖІӨ-ге қосқан үлесі 4.2% болды.
Түркістан, Алматы және Шымкент қалалары ең танымал туристік бағыттар болды. Сондай-ақ Бурабай, Көлсай көлдері және Алтын Емел ұлттық паркі де көптеген туристердің назарын аударды.
Сауда саласы
Сауда айналымы 6.5% ұлғайды. Халықтың нақты табысының өсуі тұтынушылық сұранысты арттырды. Электронды коммерция саласы айрықша қарқынмен дамыды — өсім 25% болды.
Ауыл шаруашылығы
Ауыл шаруашылығы 3.8% өсті. Қолайлы ауа райы жағдайлары және мемлекеттік қолдау бағдарламалары осы нәтижеге әкелді. Астық өнімділігі 20 миллион тоннадан асты.
Мал шаруашылығы да дамуда. Сүт және ет өндірісі 5% артты. "Ауыл — Ел бесігі" бағдарламасы шеңберінде шағын және орта фермерлер үлкен қолдау алды.
Инвестициялық белсенділік
Негізгі капиталға салынған инвестициялар 8.2% өсті. Жалпы инвестиция көлемі 14 триллион теңгеден асты. Инвестициялардың көп бөлігі өнеркәсіп, көлік инфрақұрылымы және энергетика салаларына бағытталды.
Экономика көрсеткіштері 2024:
- ✓ ЖІӨ өсімі: 5.0%
- ✓ Мұнайсыз ЖІӨ өсімі: 6.2%
- ✓ Өңдеу өнеркәсібі: +7.8%
- ✓ Құрылыс: +9.2%
- ✓ Инвестициялар: +8.2%
- ✓ Инфляция: 8.5%
Инфляция және бағалар
Жылдық инфляция 8.5% деңгейінде тұрақталды. Ұлттық банк базалық мөлшерлемені 15.75% деңгейінде ұстап, инфляцияны бақылауда сақтады. Тамақ өнімдеріне бағалар 10.2% қымбаттады, бұл әлемдік нарықтардағы жағдаймен байланысты.
Еңбек нарығы
Жұмыссыздық деңгейі 4.8%-ға дейін төмендеді. 2024 жылы 300 мыңнан астам жаңа жұмыс орны ашылды. Орташа номиналды жалақы 12% артып, 334 мың теңгені құрады.
Бағдарламалық қамтамасыздандыру, инженерия және қаржы сегменттерінде жалақы деңгейі ең жоғары өсім көрсетті. IT-мамандарына деген сұраныс айтарлықтай артты.
Сыртқы сауда
Сыртқы сауда айналымы 142 миллиард долларды құрады. Экспорт 6.5% артты, негізінен мұнай, металдар және ауыл шаруашылығы өнімдерінің арқасында. Импорт 4.8% ұлғайып, машиналар мен жабдықтар үлесі басым болды.
2025 жылға болжам
Ұлттық экономика министрлігі 2025 жылға оптимистік болжам жасауда. ЖІӨ-нің 5.5-6% өсуі күтілуде. Бұған өңдеу өнеркәсібінің одан әрі дамуы, цифрлық экономиканың кеңеюі және инвестициялық белсенділіктің артуы ықпал етеді.
Халықаралық Валюта Қоры да Қазақстан экономикасының әлеуетін жоғары бағалайды. IMF сарапшылары орташа мерзімді перспективада тұрақты өсімді болжайды.
Қорытынды
2024 жыл Қазақстан экономикасы үшін сәтті өтті. Әртараптандыру саясаты өз жемісін беруде, мұнайдан тыс салалар белсенді дамып жатыр. Әлеуметтік көрсеткіштердің жақсаруы халықтың өмір сүру деңгейінің өсуіне ықпал етеді.
Алдағы уақытта экономиканың тұрақты өсуін қамтамасыз ету үшін экспортты әртараптандыру, инновацияларды енгізу және бизнес-ортаны жақсарту бойынша шаралар жалғастырылады.